Jak gospodarstwa rolne mogą sobie skutecznie radzić sobie z zadłużeniem?
Zadłużenie rolne może być ogromnym obciążeniem dla wielu rolników, którzy codziennie muszą stawić czoła wyzwaniom związanym z pogodą, rynkiem i produkcją. Skuteczne radzenie sobie z zadłużeniem wymaga strategicznego podejścia i wcześniejszego wdrożenia odpowiednich kroków, które pomogą ustabilizować sytuację finansową gospodarstwa.
Pierwszym krokiem jest ocena obecnej sytuacji finansowej. Rolnicy powinni dokładnie przeanalizować swoje zadłużenie, rodzaj oraz terminy spłaty zobowiązań. Ważne jest, aby zidentyfikować źródła ryzyka i zrozumieć, gdzie leży główne zagrożenie dla płynności finansowej. Dzięki temu można opracować plan działania, który będzie odpowiednio dostosowany do specyficznych potrzeb gospodarstwa. Należy pamiętać by dokonując korelacji koniecznych wydatków (jak np. spłata dużych rat “balonowych” nie ustalać ich dokładnie na termin spodziewanego spływu należnych środków, ale zostawić pewien bufor na ewentualne opóźnienie płatności czy czas na przekazanie przelewu.
W tym celu kluczowe znaczenie ma prowadzenie choćby uproszczonej księgowości. Polecam zawarcie umowy z biurem księgowym albo samodzielne prowadzenie rozliczeń terminów spłaty zobowiązań i porównania ich z terminami spływu środków pieniężnych ze sprzedaży płodów rolnych, innych dotacji i środków pomocowych, wreszcie środków pochodzących z wypłaty zaciągniętych kredytów.
Jest oczywistym, że nikt nie lubi płacić za usługi, które są mu niepotrzebne, ale wydaje mi się błędem, jeśli ktoś, kto prowadzi tak skomplikowane przedsięwzięcie gospodarcze jak gospodarstwo rolne, któremu zagrażają nie tylko zawirowania rynkowe, ale choroby zwierząt i roślin, pogoda i wojny, a nawet zawirowania w świecie polityki, miał wszystkie wyliczenia w tylko w swojej głowie. Znacznie łatwiej wyciąga się wnioski widząc liczby czarno na białym.
Nieodzownym elementem jest więc wdrożenie skutecznego zarządzania finansami. Obejmuje to stworzenie szczegółowego budżetu, kontrolę wydatków oraz monitorowanie dochodów i wydatków. Warto także rozważyć dywersyfikację źródeł przychodów poprzez dodatkowe działania, takie jak sprzedaż produktów rolnych na lokalnych rynkach lub świadczenie usług rolniczych, nawet jeśli są one nieco mniej dochodowe.
Kolejnym krokiem jest negocjacja warunków spłaty z wierzycielami. Warto nawiązać dialog z bankami i innymi instytucjami finansowymi, aby przedyskutować możliwość restrukturyzacji długu. Często możliwe jest wynegocjowanie niższych rat, wydłużenie okresu spłaty lub tymczasowe zawieszenie spłat, co może znacząco odciążyć budżet gospodarstwa. Nie jest to rozwiązanie proste. W moim doświadczeniu zawodowym spotykałem się z przyjaznymi bankami i wręcz wrogimi dla restrukturyzacji agencjami rządowymi powołanymi do pomocy rolnikom. Ale bywało też odwrotnie. Dlatego proszę pamiętać, że restrukturyzacja nie jest działaniem powtarzalnym i kopiowalnym. Każdy rolnik jest w innej sytuacji i proces restrukturyzacji jego zadłużenia będzie zupełnie inny.
Korzystanie z profesjonalnego doradztwa finansowego może być kluczowe w procesie radzenia sobie z zadłużeniem. Doradcy finansowi mogą pomóc w opracowaniu strategii spłaty długu, a także wskazać dostępne programy pomocowe i dotacje, które mogą wesprzeć finansowo rolników w trudnych czasach.
Jednak trzeba pamiętać, że działalność rolnicza jest niezwykle skomplikowana i nieprzewidywalna, dlatego wielu finansistów i doradców finansowych nie radzi sobie z prognozowaniem takiej działalności. Zwracam uwagę na szczególną ostrożność w wyborze doradców. Doświadczenia zdobyte w innych obszarach działalności mogą być zupełnie nieprzydatne w zarządzaniu produkcją rolną. Osobiście uważam, że w pierwszej kolejności warto pójść nie do doradcy finansowego, ale analityka z doświadczeniem w dziale ryzyka w banku, który jest biegły w obsłudze excela. Sporządzi on model finansowania działalności rolniczej, a dopiero wiedząc jak finansuje się gospodarstwo spotkanie z doradcą finansowym będzie miało sens. Wówczas będzie on mógł dobrać odpowiednie instrumenty finansowe do specyfiki tej konkretnej firmy.
Wreszcie, rolnicy powinni zwrócić uwagę na zabezpieczenie swojego gospodarstwa przed przyszłymi problemami finansowymi. Może to obejmować ubezpieczenia upraw i zwierząt, a także inwestycje w nowoczesne technologie, które zwiększą efektywność produkcji i zmniejszą koszty.
Podsumowując, skuteczne radzenie sobie z zadłużeniem rolnym wymaga kompleksowego podejścia jeszcze na etapie gdy firma znakomicie sobie radzi, a problemy są zmartwieniami tylko innych. Aby rozwiązać bieżące problemy konieczna jest ocena finansowa, negocjacje z wierzycielami, zarządzanie finansami, korzystanie z doradztwa oraz zabezpieczenie przyszłości gospodarstwa. Dzięki tym krokom rolnicy mogą przywrócić stabilność finansową i skupić się na rozwijaniu swojej działalności.